“Asia in the Great War (2020)” belgesel serisi, Birinci Dünya Savaşı’nda Asya’nın görünmez kahramanlarını gün ışığına çıkarıyor. Hindistan’dan Japonya’ya uzanan geniş coğrafyada, 100 yılı aşkın süre önce savaş cephesine gönderilen yaklaşık iki milyon Asyalı asker ve işçinin öyküsünü detaylı bir şekilde ele alıyor IMDb+2IMDb+2Amazon+2. Bu sayede Avrupalı merkezli anlatı çerçevesinin ötesine geçerek, savaşın küresel boyutunu bütüncül bir perspektifle sunuyor.
Her bölüm bir ülkenin özgün deneyimine odaklanıyor. “Hindistan: Unutulmuş Ordu” bölümü, İngiliz İmparatorluğu’nun gölgesinde kalan Hint askerlerinin katkılarını anlatırken; “Çin: Siperlerin Ardında” bölümü, Avrupa cephelerine gönderilen Çinli işçilerin yaşam koşullarını ve toplumsal etkilerini açığa çıkarıyor . Vietnam’da yaşanan sömürgecilik karşıtı isyanları mercek altına alan üçüncü bölüm, bu hareketlerin modern Vietnam kimliğinin temellerini nasıl attığını gözler önüne sererken; “Japonya: Hırslı Bir Müttefik” ise Japonya’nın müttefikleri adına savaşta yürüttüğü deniz operasyonları ile bölgesel güç olma stratejilerini inceliyor .
Belgesel, bol miktarda arşiv materyali, uzman röportajları ve çarpıcı sahne canlandırmalarıyla desteklenmiş. Bu sayede sadece askerî hamleler değil, sömürgecilik sonrası dönemin hayal kırıklıkları ve bağımsızlık mücadeleleri gibi daha geniş sosyal ve politik süreçler de etkileyici bir biçimde aktarılıyor . Böylece izleyiciye hem entelektüel hem duygusal düzeyde zengin bir deneyim yaşatıyor.
Türkiye’deki tarih meraklıları için belgesel; Birinci Dünya Savaşı’nı yalnızca Avrupa merkezli bakış açısından görmekten öteye geçmeyi sağlıyor. Asya’nın bölgelerarası ilişkilerini, sömürge ağlarının yıkılışını ve bu yıkılışın yarattığı yeni güç dengelerini anlamak açısından yeni bir pencere açıyor. Özellikle “unutulmuş ordular” teması, küresel tarih anlatısına güçlü bir katkı sunuyor.
